Een dynamo of gelijkstroomgenerator (meervoud: dynamo's) is een machine waarin mechanische energie, binnenkomend via een draaiende as, omgezet wordt in elektrische
gelijkstroomenergie. Deze omzetting berust op het feit dat wanneer een elektrische geleider door een magnetisch veld beweegt, er elektrische spanningen worden opgewekt in die geleider en bij gesloten kring dus stroom gaat vloeien.
Hoewel de uitvoering onderling kan verschillen, bestaat elke dynamo uit de volgende onderdelen:
- De stator, het stilstaande gedeelte van gietstaal waarin het magneetveld wordt gevormd. Bij kleine uitvoeringen door één of meer permanente magneten, bij de grotere uitvoeringen door elektromagneten (veldspoelen). Het magneetveld dat in de stator wordt opgewekt wordt het excitatie- of bekrachtigingsveld genoemd.
- Het anker (of rotor) met commutator, het draaiende gedeelte met de ankerspoelen waarin de spanning wordt opgewekt. Om het ijzerverlies te beperken is het anker opgebouwd uit een groot aantal ankerblikken van weekijzer die ten opzichte van elkaar door een dun laklaagje zijn geïsoleerd. De uiteinden van de ankerspoelen zijn verbonden met de koperen lamellen van de commutator. De lamellen zijn onderling geïsoleerd met plaatjes micaniet.
- De borstelbrug met de koolborstels die op de commutator rusten. Hiermee wordt de stroom van het draaiende anker afgenomen.
- Bij een gelijkstroomdynamo wordt hierna de spanning afgeregeld door een spanningsregelaar.
- Bij een wisselstroomdynamo wordt de wisselstroom omgezet in gelijkstroom door een diodebrug in de dynamo en hierna afgeregeld door de spanningsregelaar.
|
